مشخصات، ضوابط و استاندارد درب ضد حریق چیست؟

درب‌های ضد حریق یکی از اجزای حیاتی در تأمین ایمنی ساختمان‌ها در برابر آتش‌سوزی هستند. استاندارد درب ضد حریق به‌عنوان یک معیار برای طراحی و ساخت این درب‌ها، نقش اساسی در جلوگیری از گسترش آتش و دود ایفا می‌کند. این درب‌ها می‌توانند به‌طور مؤثری زمان مورد نیاز برای تخلیه ساختمان را فراهم کرده و خسارات ناشی از آتش‌سوزی را کاهش دهند. به‌طور کلی، رعایت استانداردها در تولید، نصب و نگهداری این درب‌ها نه‌تنها از سلامت افراد محافظت می‌کند، بلکه به رعایت مقررات قانونی نیز کمک می‌کند.

در این مقاله به بررسی استانداردهای ملی و بین‌المللی درب‌های ضد حریق، مشخصات فنی، ابعاد استاندارد و سایر جنبه‌های مهم این درب‌ها خواهیم پرداخت تا شما بتوانید انتخابی آگاهانه برای ایمنی ساختمان خود داشته باشید.

استاندارد درب ضد حریق چیست؟

درب‌های ضد حریق باید طبق استانداردهای خاصی تولید شوند تا عملکرد مطلوب خود را در مواجهه با آتش‌سوزی حفظ کنند. در ایران، سازمان آتش‌نشانی نقش مهمی در تعیین ضوابط و مقررات استاندارد درب‌های ضد حریق ایفا می‌کند. این استانداردها شامل ابعاد، جنس، ساختار و ویژگی‌های دیگر درب‌های ضد حریق می‌شوند که در هر پروژه ساختمانی باید رعایت شوند.

یکی از مهم‌ترین استانداردهای ملی در ایران، استانداردهای سازمان آتش‌نشانی تهران است که مشخصات دقیقی برای انواع درب‌های ضد حریق تعیین می‌کند. این استانداردها شامل ضوابط ابعادی، جنس مواد و الزامات نصب است. به‌علاوه، در سطح بین‌المللی، استانداردهایی مانند NFPA 80 و UL برای تعیین مشخصات فنی و الزامات تست درب‌های ضد حریق وجود دارند. این استانداردها نه‌تنها الزامات خاص برای درب‌های ضد حریق را مشخص می‌کنند، بلکه روش‌های آزمایش مقاومت در برابر آتش و دود را نیز تعریف می‌کنند.

برای مثال، استاندارد درب ضد حریق NFPA 80 به طور خاص به الزامات درب‌های ضد حریق و دیگر محصولات مرتبط با ایمنی در برابر آتش‌سوزی می‌پردازد و معتبرترین مرجع برای تولیدکنندگان و نصب‌کنندگان درب‌های ضد حریق در سطح جهانی است. همچنین، UL 10B و UL 10C به‌عنوان آزمون‌های اصلی در تست درب ضد حریق شناخته می‌شوند که برای اطمینان از عملکرد صحیح این درب‌ها در برابر آتش و دود ضروری است.

استاندارد NFPA 80 به طور خاص به الزامات درب‌های ضد حریق و دیگر محصولات مرتبط با ایمنی در برابر آتش‌سوزی می‌پردازد و معتبرترین مرجع برای تولیدکنندگان و نصب‌کنندگان درب‌های ضد حریق در سطح جهانی است. همچنین، UL 10B و UL 10C به‌عنوان آزمون‌های اصلی در تست درب‌های ضد حریق شناخته می‌شوند که برای اطمینان از عملکرد صحیح این درب‌ها در برابر آتش و دود ضروری است. رعایت این استانداردها نه‌تنها باعث ایمنی بیشتر در برابر آتش‌سوزی می‌شود، بلکه تضمینی برای مطابقت با مقررات قانونی است.

مشخصات فنی درب ضد حریق

درب‌های ضد حریق به‌طور ویژه برای مقاوم‌سازی ساختمان‌ها در برابر آتش طراحی می‌شوند و برای اطمینان از عملکرد صحیح آن‌ها در شرایط آتش‌سوزی، رعایت مشخصات فنی استاندارد ضروری است. مشخصات فنی درب ضد ح شامل مواد اولیه، ساختار، اجزای مختلف و ویژگی‌هایی است که درب ضد حریق را قادر می‌سازد در برابر حرارت و دود مقاومت کند.

مواد اولیه

یکی از ویژگی‌های برجسته درب‌های ضد حریق، استفاده از مواد مقاوم در برابر حرارت است. برای ساخت لنگه درب از فولاد گالوانیزه، چوب‌های مقاوم در برابر آتش با هسته معدنی یا مواد ترکیبی استفاده می‌شود که هرکدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. این مواد کمک می‌کنند تا درب‌ها در برابر حرارت بالا و دود مقاومت کرده و زمان کافی برای تخلیه ایمن فراهم آورند.

چارچوب و لنگه درب

چارچوب درب ضد حریق معمولاً از جنس فولاد مقاوم ساخته می‌شود و ضخامت آن باید مطابق با استانداردهای تعیین‌شده باشد تا در برابر حرارت مقاوم باشد. همچنین، لنگه درب باید تقویت داخلی مناسب داشته باشد تا علاوه بر مقاومت در برابر حرارت، از لحاظ ساختاری هم قدرت کافی را برای تحمل فشار و شوک‌های ناشی از آتش‌سوزی داشته باشد.

یراق‌آلات

یراق‌آلات به‌کار رفته در درب‌های ضد حریق باید نیز مقاوم در برابر حرارت باشند. از جمله این یراق‌آلات می‌توان به لولاهای مقاوم در برابر حرارت، آرام‌بندها (مکانیزم‌های خودکار برای بسته شدن درب)، سیستم‌های قفل و دستگیره‌های ضد هراس (panic bar) برای درب‌های خروج اضطراری اشاره کرد. این ویژگی‌ها اطمینان حاصل می‌کنند که استاندارد درب ضد حریق اعمال شده و درب‌ها در شرایط بحرانی به سرعت بسته می‌شوند.

درزبندهای مقاوم در برابر آتش

درزبندها یکی از اجزای کلیدی در درب‌های ضد حریق هستند که از ورود دود و گازهای سمی به داخل ساختمان جلوگیری می‌کنند. این درزبندها معمولاً از مواد مقاوم به حرارت مانند پشم سرامیک ساخته می‌شوند و در فواصل مختلف در لبه‌های درب قرار می‌گیرند.

با رعایت این مشخصات فنی و استفاده از مواد و اجزای استاندارد، درب‌های ضد حریق می‌توانند عملکرد بهینه‌ای در شرایط آتش‌سوزی داشته باشند و ایمنی ساختمان‌ها را تأمین کنند.

ابعاد و اندازه‌های استاندارد درب ضد حریق

ابعاد درب‌های ضد حریق یکی از مهم‌ترین جنبه‌های این درب‌ها در رعایت استانداردهای ایمنی است. این ابعاد به‌طور دقیق توسط سازمان آتش‌نشانی تهران و سایر نهادهای مربوطه مشخص می‌شوند تا اطمینان حاصل شود که درب‌ها به‌طور مؤثر در برابر آتش و دود مقاومت خواهند کرد.

برای درب‌های ضد حریق استاندارد در ایران، ابعاد معمولاً در سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند: تک لنگه، دو لنگه، و یک و نیم لنگه. ابعاد استاندارد برای درب‌های تک لنگه معمولاً در حدود 110*210 سانتی‌متر است. برای درب‌های دو لنگه، ابعاد معمولاً 210*210 سانتی‌متر در نظر گرفته می‌شود. درب‌های یک و نیم لنگه نیز معمولاً ابعادی در حدود 135*210 سانتی‌متر دارند.

مهم است که توجه داشته باشیم، در صورت نیاز به درب‌هایی با ابعاد خاص و سفارشی، این تغییرات باید با تایید سازمان آتش‌نشانی انجام شوند تا از انطباق آن‌ها با استانداردهای ایمنی و مقررات قانونی اطمینان حاصل گردد. در این موارد، تاییدیه‌های لازم از سازمان آتش‌نشانی برای ابعاد سفارشی صادر می‌شود.

رعایت ابعاد استاندارد نه‌تنها برای اطمینان از عملکرد صحیح درب‌ها در مواقع اضطراری ضروری است، بلکه به رعایت مقررات ایمنی در ساختمان‌های مختلف، از جمله ساختمان‌های مسکونی، تجاری و بیمارستان‌ها، کمک می‌کند.

بیشتر بخوانید: ابعاد درب ضد حریق مورد تایید آتش نشانی باید چقدر باشد؟

استاندارد درب خروج اضطراری

درب‌های خروج اضطراری به‌عنوان یکی از اجزای حیاتی در تأمین ایمنی ساختمان‌ها در مواقع اضطراری و آتش‌سوزی شناخته می‌شوند. رعایت استاندارد درب خروج اضطراری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است چرا که این درب‌ها باید قابلیت باز شدن سریع و بدون مانع را در شرایط بحرانی فراهم کنند. این درب‌ها باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که در مواقع اضطراری امکان خروج سریع افراد از ساختمان را فراهم کنند و در عین حال از گسترش آتش و دود جلوگیری نمایند.

استاندارد درب ضد حریق برای درب‌های خروج اضطراری نیز در نظر گرفته می‌شود. این درب‌ها باید دارای ویژگی‌هایی چون مکانیزم خودکار بسته شدن و دستگیره ضد هراس (Panic Bar) باشند تا افراد بتوانند به راحتی و بدون نیاز به ابزار اضافی درب را باز کنند. همچنین، باید عدم وجود قفل‌های کلیدی تضمین شود تا هیچ‌گونه مانعی در برابر باز شدن درب در شرایط اضطراری ایجاد نشود.

درب‌های خروج اضطراری همچنین باید درزبندهای مقاوم در برابر آتش داشته باشند تا در صورت آتش‌سوزی، از ورود دود و گازهای سمی به داخل ساختمان جلوگیری کنند. علاوه بر این، برخی از درب‌های خروج اضطراری از سیستم‌های هشداردهنده برای تشخیص موانع و خطرات احتمالی بهره‌مند هستند.

رعایت این استانداردها برای درب‌های خروج اضطراری موجب می‌شود تا در مواقع بحرانی، افراد بتوانند به‌راحتی و بدون خطر از ساختمان خارج شوند و ایمنی آن‌ها در برابر آتش‌سوزی یا سایر حوادث تضمین گردد.

آزمون و گواهینامه درب‌های ضد حریق

برای اطمینان از استاندارد درب ضد حریق و عملکرد صحیح آن در برابر آتش و دود، این درب‌ها باید تحت آزمون‌های دقیق قرار بگیرند. این آزمون‌ها به‌منظور ارزیابی مقاومت درب‌ها در شرایط بحرانی و تایید تطابق آن‌ها با استانداردهای ایمنی انجام می‌شود. آزمون‌های استاندارد شامل آزمایش‌هایی مانند آزمون مقاومت در برابر آتش، آزمون جریان آب، آزمون افزایش دما و آزمون کنترل دود هستند.

در ایران، درب‌های ضد حریق باید مطابق با استانداردهای ملی و مقررات سازمان آتش‌نشانی تهران آزمایش شوند. این آزمون‌ها برای اطمینان از اینکه درب‌ها قادر به جلوگیری از گسترش آتش و دود در مدت زمان مشخصی هستند، ضروری هستند. به‌علاوه، برخی از درب‌های ضد حریق نیاز به آزمون‌های خاص دیگری دارند که ممکن است بسته به نوع و کاربرد درب تغییر کنند.

برای تایید کیفیت و قابلیت اطمینان درب‌های ضد حریق، گواهینامه‌های معتبر صادر می‌شود. این گواهینامه‌ها توسط سازمان‌های معتبر داخلی مانند سازمان آتش‌نشانی تهران یا آزمایشگاه‌های بین‌المللی مانند UL و NFPA صادر می‌شوند. این گواهینامه‌ها نشان‌دهنده انطباق درب‌ها با استانداردهای جهانی و ملی است و اطمینان می‌دهد که درب‌ها در شرایط آتش‌سوزی عملکرد مورد انتظار را خواهند داشت.

رعایت این آزمون‌ها و اخذ گواهینامه‌های مربوطه برای هر درب ضد حریق ضروری است، زیرا این مدارک به مشتریان و مصرف‌کنندگان این اطمینان را می‌دهند که محصول خریداری شده ایمنی لازم را در برابر آتش‌سوزی و دود دارد.

درب ضد حریق در پلان‌های ساختمانی

نمایش درب ضد حریق در پلان و نقشه‌های معماری ساختمانی از اهمیت بالایی برخوردار است. در واقع، این درب‌ها باید در نقشه‌های ساختمان به‌طور دقیق و مطابق با استانداردهای ایمنی نشان داده شوند تا در هنگام ساخت و نصب، هیچ‌گونه اشتباهی در قرارگیری آن‌ها در مکان مناسب پیش نیاید.

در پلان‌های ساختمانی، درب‌های ضد حریق معمولاً با استفاده از نمادهای خاص و استاندارد که از سوی سازمان‌های مرتبط مانند سازمان آتش‌نشانی و مقررات ملی ساختمان تعیین شده است، نمایش داده می‌شوند. این نمادها به مهندسان و پیمانکاران کمک می‌کنند تا درب‌های ضد حریق را به‌درستی در محل‌های مشخص نصب کنند و از رعایت الزامات قانونی و ایمنی ساختمان اطمینان حاصل شود.

همچنین، در پلان‌های ساختمانی، باید به مکان دقیق قرارگیری درب‌های ضد حریق توجه ویژه‌ای شود. این درب‌ها باید در ورودی‌های اصلی، مسیرهای خروج اضطراری و در مکان‌های دیگر طبق قوانین ایمنی حریق نصب شوند. در پلان‌ها معمولاً علائم اختصاری خاصی برای این درب‌ها استفاده می‌شود که به‌راحتی قابل شناسایی باشند.

در برخی موارد، برای ساختمان‌های خاص مانند ساختمان‌های بیمارستانی یا ساختمان‌های تجاری با تردد بالا، نیاز به طراحی دقیق‌تری برای قرارگیری درب‌های ضد حریق وجود دارد تا مسیرهای خروج ایمن در مواقع اضطراری به‌طور مؤثر ایجاد شوند. این مسأله باید در طراحی پلان‌ها به‌طور ویژه‌ای مدنظر قرار گیرد تا استاندارد درب ضد حریق رعایت شود.

سوالات متداول

در این بخش، به برخی از سوالات رایج کاربران در مورد استاندارد درب ضد حریق پاسخ داده می‌شود. این سوالات بر اساس نیازهای متداول و ابهامات احتمالی کاربران طراحی شده است.