ابعاد درب ضد حریق نقشی کلیدی در کارایی و ایمنی این نوع درب‌ها ایفا می‌کند. دربی که از نظر اندازه استاندارد نباشد، حتی اگر از بهترین متریال ساخته شده باشد، نمی‌تواند عملکرد مناسبی در برابر آتش، دود و حرارت داشته باشد. در زمان بحران، ثانیه‌ها حیاتی هستند و دربی که به درستی در چارچوب قرار نگرفته یا فضای کافی برای عبور ایجاد نمی‌کند، می‌تواند جان ساکنین را به خطر بیندازد.
از طرفی، تاییدیه آتش‌نشانی تنها زمانی صادر می‌شود که ابعاد درب با الزامات ایمنی مطابقت داشته باشد. این یعنی انتخاب اشتباه در ابعاد، نه‌تنها ریسک جانی را افزایش می‌دهد، بلکه ممکن است فرآیند اخذ مجوزها یا بیمه را نیز با چالش مواجه کند. اگر قصد دارید برای ساختمان خود از درب‌های ضد حریق استفاده کنید، آگاهی از ابعاد استاندارد گام اول و حیاتی در مسیر انتخابی درست است.
در ادامه، با بررسی دقیق ابعاد استاندارد درب ضد حریق در انواع تک لنگه، یک و نیم لنگه، دو لنگه و نکات مهمی مانند عرض و ضخامت، به شما کمک می‌کنیم تا بهترین انتخاب را متناسب با کاربری فضای خود داشته باشید. همچنین فایل صوتی این مقاله در ادامه قابل دسترسی است:
ابعاد درب ضد حریق یک لنگه
ابعاد درب ضد حریق یک لنگه باید مطابق با الزامات سازمان آتش‌نشانی انتخاب شود تا در شرایط اضطراری عملکرد مؤثری داشته باشد. رعایت این استانداردها هم از نظر ایمنی اهمیت دارد و هم برای اخذ تاییدیه‌های قانونی الزامی است. حداقل ابعاد استاندارد برای درب ضد حریق یک لنگه شامل عرض 90 سانتی‌متر و ارتفاع 200 سانتی‌متر است. حداکثر ابعاد نیز به عرض 120 سانتی‌متر و ارتفاع 220 سانتی‌متر می‌رسد.
ابعاد 110×210 سانتی‌متر و 105×210 سانتی‌متر رایج‌ترین ابعاد درب ضد حریق است که در پروژه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ شرکت‌های تولیدکننده درب ضد حریق نیز همیشه درب‌هایی با این ابعاد تولید می‌کنند.
در جدول زیر، رایج‌ترین ابعاد درب ضد حریق یک لنگه که در بازار موجود هستند و مورد تایید سازمان آتش‌نشانی‌اند، آورده شده است:
| ردیف | ابعاد چهارچوب (سانتی‌متر) | ابعاد لنگه در (سانتی‌متر) |
|---|---|---|
| 1 | 90 × 210 | 83 × 205 |
| 2 | 100 × 210 | 93 × 205 |
| 3 | 110 × 210 | 103 × 205 |
| 4 | 120 × 210 | 113 × 205 |
این ابعاد رایج، معمولاً توسط تولیدکنندگان معتبر عرضه می‌شوند و در بازار درب‌های ضد حریق ایران به‌راحتی قابل تهیه هستند. با این حال، انتخاب نهایی باید بر اساس نیاز کاربری، موقعیت نصب و تأییدیه سازمان آتش‌نشانی انجام شود.
ابعاد استاندارد درب ضد حریق دو لنگه و یک و نیم لنگه
درب‌های ضد حریق دو لنگه و یک و نیم لنگه گزینه‌هایی مناسب برای فضاهای پرتردد یا عرض‌های غیرمعمول هستند که در آن‌ها نیاز به عبور هم‌زمان چند نفر یا حمل تجهیزات وجود دارد. این درب‌ها علاوه بر افزایش ایمنی، انعطاف‌پذیری بالایی در طراحی ساختمان فراهم می‌کنند. در ادامه به بررسی ابعاد استاندارد آن‌ها پرداخته‌ایم.
درب ضد حریق دو لنگه
این نوع درب‌ها در فضاهایی مانند بیمارستان‌ها، مراکز تجاری و صنعتی، سوله‌ها و ورودی‌های اصلی ساختمان استفاده می‌شوند. عرض این درب‌ها از 130 تا 230 سانتی‌متر و ارتفاع معمول آن‌ها 210 سانتی‌متر است. درب‌های دو لنگه ممکن است به صورت دو لنگه بازشو یا یک لنگه ثابت + یک لنگه متحرک (کشو کلنگی) طراحی شوند.
درب‌های ضدحریق دولنگه معمولاً به صورت تولید شده و آماده در بازار موجود نیست و به صورت سفارشی تولید می‌شود. در جدول زیر، رایج‌ترین ابعاد درب ضد حریق دو لنگه آورده شده است:
| ردیف | ابعاد چهارچوب (سانتی‌متر) | ابعاد لنگه درها (سانتی‌متر) |
|---|---|---|
| 1 | 133 × 210 | 63 , 63 × 205 |
| 2 | 143 × 210 | 63 , 73 × 205 |
| 3 | 143 × 210 | 68 , 68 × 205 |
| 4 | 153 × 210 | 63 , 83 × 205 |
| 5 | 153 × 210 | 73 , 73 × 205 |
| 6 | 163 × 210 | 73 , 83 × 205 |
| 7 | 163 × 210 | 78 , 78 × 205 |
| 8 | 163 × 210 | 63 , 93 × 205 |
| 9 | 173 × 210 | 73 , 93 × 205 |
| 10 | 173 × 210 | 83 , 83 × 205 |
| 11 | 183 × 210 | 83 , 93 × 205 |
| 12 | 183 × 210 | 88 , 88 × 205 |
| 13 | 193 × 210 | 93 , 93 × 205 |
| 14 | 203 × 210 | 98 , 98 × 205 |
| 15 | 203 × 210 | 93 , 103 × 205 |
| 16 | 213 × 210 | 103 , 103 × 205 |
| 17 | 223 × 210 | 108 , 108 × 205 |
| 18 | 223 × 210 | 113 , 113 × 205 |
درب ضد حریق یک و نیم لنگه
در این مدل، یکی از لنگه‌ها (معمولاً با عرض بیشتر) در حالت عادی بازشو است و لنگه دوم فقط در مواقع اضطراری یا هنگام نیاز باز می‌شود. این طراحی ترکیبی از کارایی روزمره و ایمنی بالاست. ابعاد درب ضد حریق یک و نیم لنگه معمولاً بین 120 تا 150 سانتی‌متر عرض و 210 سانتی‌متر ارتفاع است.
آیا امکان تولید درب ضد حریق در ابعاد دلخواه وجود دارد؟
بله، بسیاری از تولیدکنندگان درب‌های ضد حریق و درب دودبند امکان ساخت این درب‌ها را بر اساس ابعاد و رنگ انتخابی مشتریان فراهم کرده‌اند. با این حال، باید توجه داشت که درب‌های ضد حریق، به‌ویژه آن‌هایی که در مسیرهای خروج اضطراری مانند راه‌پله‌ها نصب می‌شوند، باید کاملاً مطابق با ضوابط سازمان آتش‌نشانی طراحی و تولید شوند تا موفق به دریافت تاییدیه رسمی شوند.
متأسفانه، عدم رعایت این الزامات ایمنی می‌تواند منجر به حوادث جبران‌ناپذیر شود. به همین دلیل، سازمان آتش‌نشانی تنها به تولیدکنندگانی اجازه فعالیت در این حوزه را می‌دهد که محصولات آن‌ها مطابق با استانداردهای ایمنی باشد و در لیست تأیید شده این سازمان ثبت شده باشند.
بیشتر بخوانید: مشخصات، ضوابط و استاندارد درب ضد حریق چیست؟
عرض درب ضد حریق و عوامل مؤثر بر آن
عرض درب ضد حریق یکی از مهم‌ترین فاکتورهایی است که در طراحی و تأمین ایمنی ساختمان نقش دارد. عرض نامناسب در شرایط اضطراری می‌تواند فرآیند تخلیه را با مشکل مواجه کند و جان ساکنین را به خطر بیندازد. به همین دلیل، سازمان‌های مسئول مانند آتش‌نشانی حداقل عرض مجاز را بر اساس نوع ساختمان و کاربری آن تعیین می‌کنند.
حداقل عرض استاندارد درب‌های ضد حریق معمولاً 90 سانتی‌متر است، اما در بسیاری از کاربری‌ها، خصوصاً ساختمان‌های اداری، تجاری، درمانی و آموزشی، این عدد به 110 سانتی‌متر یا بیشتر افزایش می‌یابد. هرچه میزان تردد بیشتر باشد، نیاز به عرض بیشتر نیز وجود دارد تا از تجمع و ازدحام هنگام تخلیه جلوگیری شود.
عوامل موثر بر انتخاب عرض مناسب عبارت‌اند از:
- نوع کاربری ساختمان (مسکونی، بیمارستان، مدرسه، اداری و…)
- تعداد افرادی که از آن مسیر عبور می‌کنند
- نیاز به عبور تجهیزات خاص مانند ویلچر، برانکارد یا تجهیزات امدادی
- الزامات آیین‌نامه‌ای مانند مبحث سوم مقررات ملی ساختمان
- موقعیت قرارگیری درب (راه‌پله، خروج اضطراری، اتاق‌های خاص و…)
در نهایت، انتخاب عرض درب باید با مشاوره تخصصی، بررسی نقشه‌های معماری و تطابق با استانداردهای ایمنی انجام شود تا در کنار زیبایی و کارایی، ایمنی حداکثری نیز تضمین شود.
ضخامت درب ضد حریق و نقش آن در ایمنی
ضخامت درب ضد حریق یکی از عوامل کلیدی در میزان مقاومت آن در برابر حرارت، شعله و دود است. این ویژگی مستقیماً بر توانایی درب برای مهار آتش و جلوگیری از گسترش آن در نقاط مختلف ساختمان تأثیر می‌گذارد.
ضخامت استاندارد درب‌های ضد حریق معمولاً بین ۴.۵ تا ۷ سانتی‌متر است. این بازه بسته به نوع درب، مدت‌زمان مورد نیاز برای مقاومت در برابر آتش (90، 120 یا 240 دقیقه)، و متریال به‌کاررفته در ساخت آن، متغیر است.
ساختار داخلی این درب‌ها معمولاً شامل لایه‌هایی از فولاد گالوانیزه و عایق حرارتی مانند پشم سنگ با دانسیته بالا است که مقاومت حرارتی درب را تضمین می‌کند. هر چه ضخامت درب بیشتر باشد و از مواد مقاوم‌تری استفاده شود، درب می‌تواند برای مدت‌زمان بیشتری در برابر حرارت دوام بیاورد و فرصت بیشتری برای تخلیه امن افراد فراهم کند.
همچنین، ضخامت چهارچوب فلزی نیز معمولاً حدود 1.25 الی 2 میلی‌متر است که باعث افزایش استحکام کلی درب و فریم آن می‌شود. برخی استانداردهای بین‌المللی نیز ضخامت ۱-۳/۴ اینچ (حدود ۴.۴۵ سانتی‌متر) را برای درب‌های فلزی ضد حریق در نظر گرفته‌اند.
در انتخاب درب ضد حریق، ضخامت نه‌تنها باید متناسب با نیاز مقاومت در برابر آتش باشد، بلکه باید با ساختار معماری ساختمان و محل نصب نیز هماهنگ باشد تا نصب صحیح و عملکرد مطلوب آن تضمین شود.
استانداردهای بین‌المللی ابعاد درب ضد حریق
استانداردهای بین‌المللی ابعاد درب ضد حریق راه پله بر اساس دستورالعمل‌های مختلفی تعیین می‌شوند که شامل NFPA (انجمن ملی حفاظت از آتش آمریکا)، UL (Underwriters Laboratories)، BS (استاندارد بریتانیا)، EN (استاندارد اروپایی)، و ISO (سازمان بین‌المللی استانداردسازی) هستند. مطابق با NFPA 80 و UL 10C، حداقل عرض مفید درب‌های ضد حریق برای خروج اضطراری نباید کمتر از 81 سانتی‌متر باشد، در حالی که استانداردهای EN 1634-1 و BS 476 Part 22 درب‌هایی با حداقل عرض 90 سانتی‌متر را برای مسیرهای تخلیه اضطراری الزامی می‌دانند. ارتفاع استاندارد معمولاً 210 تا 220 سانتی‌متر در نظر گرفته می‌شود. ضخامت این درب‌ها بسته به میزان مقاومت در برابر آتش (60، 90، 120، و 180 دقیقه) بین 45 تا 65 میلی‌متر متغیر است.
استاندارد ISO 3008 تأیید می‌کند که چارچوب درب‌های ضد حریق باید حداقل 1.5 میلی‌متر ضخامت داشته باشد و از متریال مقاوم در برابر حرارت ساخته شود. همچنین، تمامی این درب‌ها باید مجهز به نوار دودبند، دستگیره آنتی‌پانیک (مطابق با EN 1125)، و آرام‌بند اتوماتیک باشند تا در شرایط اضطراری عملکرد مطلوبی ارائه دهند. درب‌های دارای شیشه ضد حریق نیز باید مطابق با EN 1364-1 از جنس پیرکس یا شیشه چندلایه سکوریت شده باشند که توانایی مقاومت در برابر دماهای بالای 900 درجه سانتی‌گراد را داشته باشند. رعایت این استانداردها برای تمامی ساختمان‌های عمومی، بیمارستان‌ها، مراکز اداری و تجاری ضروری بوده و تأثیر قابل‌توجهی در ایمنی ساکنین و کاهش خسارات ناشی از آتش‌سوزی دارد.
نکات مهم در انتخاب ابعاد مناسب درب ضد حریق
انتخاب ابعاد در ضد حریق صرفاً یک انتخاب فنی نیست؛ بلکه تصمیمی استراتژیک برای تضمین ایمنی جان افراد و تطابق با مقررات ساختمان. رعایت این نکات، نه‌تنها عملکرد صحیح درب را در زمان بحران تضمین می‌کند، بلکه روند اخذ تاییدیه آتش‌نشانی را نیز ساده‌تر می‌سازد.
در ادامه، به مهم‌ترین عوامل و نکاتی که هنگام انتخاب ابعاد باید در نظر گرفته شوند اشاره می‌کنیم:
- رعایت ضوابط سازمان آتش‌نشانی: ابعاد انتخابی باید با مقررات اعلام‌شده از سوی سازمان آتش‌نشانی مطابقت داشته باشند. ابعاد غیر استاندارد ممکن است تأییدیه لازم را دریافت نکنند و در مواقع اضطراری خطرساز باشند.
- نوع کاربری فضا: ساختمان‌های درمانی، آموزشی، تجاری یا فضاهای پرتردد نیاز به عرض و گاهی ارتفاع بیشتری دارند. باید بر اساس میزان تردد و تجهیزات عبوری، ابعاد مناسب انتخاب شود.
- هماهنگی با ساختار چارچوب و فضای نصب: ابعاد لنگه درب باید متناسب با چارچوب باشد تا نصب بدون نقص انجام شود. همچنین لازم است ابعاد چهارچوب از قبل دقیق اندازه‌گیری شود تا از بروز مشکلات در محل نصب جلوگیری شود.
- قابلیت استفاده آسان در شرایط اضطراری: ابعاد باید به‌گونه‌ای انتخاب شوند که در شرایط اضطراری، تمام افراد از جمله سالمندان یا افراد دارای محدودیت حرکتی بتوانند به‌سرعت و ایمنی از آن عبور کنند.
- امکان عبور تجهیزات خاص: در برخی پروژه‌ها، امکان عبور برانکارد، ویلچر یا سایر تجهیزات امدادی اهمیت دارد. در چنین مواردی، ابعاد باید حتماً با در نظر گرفتن این نیازها تنظیم شود.
در مجموع، انتخاب ابعاد مناسب نیازمند در نظر گرفتن مجموعه‌ای از عوامل ایمنی، کاربردی و مقرراتی است. مشورت با متخصصان و بررسی دقیق استانداردها، پیش‌نیاز هر پروژه موفق در حوزه ایمنی ساختمان است. در صورتی که در حال انتخاب یا سفارش درب ضد حریق هستید، حتماً با متخصصان این حوزه مشورت کنید و مطمئن شوید که ابعاد مورد نظر شما هم از نظر فنی مناسب هستند و هم مورد تأیید سازمان‌های مسئول قرار می‌گیرند. رعایت این موارد می‌تواند در آینده از بروز خطرات و هزینه‌های سنگین جلوگیری کند.
سوالات متداول
ابعاد استاندارد درب ضد حریق مورد تایید آتش نشانی چقدر است؟
ابعاد استاندارد درب ضد حریق مورد تأیید آتش نشانی معمولاً 110×210 یا 105×210 سانتی‌متر برای درب‌های تک لنگه است.
آیا امکان سفارش درب ضد حریق با ابعاد سفارشی وجود دارد؟
بله، امکان سفارش درب ضد حریق با ابعاد سفارشی وجود دارد اما باید مطابق با استانداردهای آتش نشانی و تأییدیه‌های مربوطه باشد.
حداقل عرض مجاز درب ضد حریق چقدر است؟
حداقل عرض مجاز درب ضد حریق 90 سانتی‌متر برای درب‌های تک لنگه است.
ارتفاع درب ضد حریق باید چقدر باشد؟
ارتفاع درب ضد حریق معمولاً 210 سانتی‌متر، اما در شرایط خاص می‌تواند متفاوت باشد.
ابعاد درب ضد حریق راه پله باید چقدر باشد؟
ابعاد درب ضد حریق راه پله معمولاً حداقل 110×210 سانتی‌متر است، اما بسته به نیاز پروژه می‌تواند متفاوت باشد.
ضخامت درب ضد حریق باید چگونه باشد؟
ضخامت درب ضد حریق معمولاً بین 45 تا 90 میلی‌متر است و بسته به میزان مقاومت در برابر آتش (مثلاً 60، 90 یا 120 دقیقه) متغیر است.
